Serat Wedhatama – Pangkur

꧋ꦱꦼꦫꦠ꧀ꦮꦺꦣꦠꦩ꧉

꧄ꦥꦔ꧀ꦏꦸꦂ꧄
ꦩꦶꦁꦏꦂꦩꦶꦁꦏꦸꦂꦫꦶꦁꦲꦁꦏꦫ꧈ꦲꦏꦫꦤꦏꦉꦤꦤ꧀ꦩꦂꦢꦶꦱꦶꦮꦶ꧈ꦱꦶꦤꦮꦸꦁꦉꦱ꧀ꦩꦶꦤꦶꦁꦏꦶꦢꦸꦁ꧈ꦱꦶꦤꦸꦧꦱꦶꦤꦸꦏꦂꦠ꧈ꦩꦿꦶꦃꦏꦽꦠꦂꦠꦥꦏꦂꦠꦶꦤꦶꦁꦔꦺꦭ꧀ꦩꦸꦭꦸꦲꦸꦁ꧈ꦏꦁꦠꦸꦩꦿꦥ꧀ꦤꦺꦁꦠꦤꦃꦗꦮ꧈ꦲꦒꦩꦲꦒꦼꦩ꧀ꦩꦶꦁꦲꦗꦶ꧉
1 Mingkar-mingkuring angkara / akarana karěnan mardi siwi / sinawung rěsmining kidung / sinuba sinukarta / mrih krětarta pakartining ngèlmu luhung / kang tumrap nèng tanah Jawa / agama agěming aji//
1 Meredam nafsu angkara dalam diri, Hendak berkenan mendidik putra-putri. Tersirat dalam indahnya tembang, dihias penuh variasi, agar menjiwai hakekat ilmu luhur, yang berlangsung di tanah Jawa (nusantara) agama sebagai “pakaian” kehidupan.
ꦗꦶꦤꦼꦗꦼꦂꦤꦺꦁꦮꦺꦝꦠꦩ꧈ꦩꦿꦶꦃꦠꦤ꧀ꦏꦼꦩ꧀ꦧꦏꦏꦼꦩ꧀ꦧꦼꦁꦲꦶꦁꦥꦩ꧀ꦧꦸꦢꦶ꧈ꦩꦁꦏꦤꦢꦾꦤ꧀ꦠꦸꦮꦥꦶꦏꦸꦤ꧀꧈ꦪꦺꦤ꧀ꦠꦤ꧀ꦩꦶꦏꦤꦶꦫꦱ꧈ꦪꦼꦏ꧀ꦠꦶꦱꦼꦥꦶꦲꦱꦼꦥꦭꦶꦂꦱꦼꦥꦃꦱꦩꦸꦤ꧀꧈ꦱꦩꦁꦱꦤꦺꦥꦏꦸꦩ꧀ꦥꦸꦭ꧀ꦭꦤ꧀꧈ꦒꦺꦴꦚꦏ꧀ꦒꦚꦸꦏ꧀ꦔ꧀ꦭꦼꦭꦶꦁꦱꦼꦩ꧀ꦩꦶ꧉
2 Jinějěr nèng Wedhatama / mrih tan kěmba kakěmběng ing pambudi / mangka nadyan tuwa pikun / yèn tan mikani rasa / yěkti sěpi asěpa lir sěpah samun / samangsane pakumpulan / gonyak-ganyuk nglělingsěmi //
2 Disajikan dalam serat Wedhatama, agar jangan miskin pengetahuan, walaupun sudah tua pikun, jika tidak memahami rasa sejati (batin), niscaya kosong tiada berguna bagai ampas, percuma sia-sia, di dalam setiap pertemuan sering bertindak ceroboh memalukan.
ꦒꦸꦒꦸꦏꦂꦱꦤꦺꦥꦿꦶꦪꦁꦒ꧈ꦤꦺꦴꦫꦔꦁꦒꦺꦴꦥꦼꦥꦫꦃꦭꦩꦸꦤ꧀ꦲꦔ꧀ꦭꦶꦁ꧈ꦭꦸꦩꦸꦃꦲꦶꦔꦫꦤ꧀ꦧꦭꦶꦭꦸ꧈ꦲꦸꦒꦼꦂꦒꦸꦫꦸꦲꦊꦩ꧀ꦩꦤ꧀꧈ꦤꦔꦶꦁꦗꦤ꧀ꦩꦲꦶꦁꦏꦁꦮꦸꦱ꧀ꦮꦱ꧀ꦥꦢꦺꦁꦱꦼꦩꦸ꧈ꦱꦶꦤꦩꦸꦤ꧀ꦲꦶꦁꦱꦩꦸꦢꦤ꧈ꦱꦼꦱꦢꦺꦴꦤ꧀ꦲꦶꦔꦢꦸꦩꦤꦶꦱ꧀꧉
3 Gugu karsane priyangga / nora nganggo pěparah lamun angling / lumuh ingaran balilu / ugěr guru alěman / nanging janma ingkang wus waspadèng sěmu / sinamun ing samudana / sěsadon ingadu manis //
3 Mengikuti kemauan sendiri, Bila berkata tanpa dipertimbangkan (asal bunyi), Namun tak mau dianggap bodoh, Selalu berharap dipuji-puji. (sebaliknya) Ciri orang yang sudah memahami (ilmu sejati) tak bisa ditebak berwatak rendah hati, selalu berprasangka baik.
ꦱꦶꦥꦼꦔꦸꦁꦤꦺꦴꦫꦔ꧀ꦭꦼꦒꦺꦮ꧈ꦱꦁꦱꦪꦂꦢꦢꦺꦤꦶꦫꦕꦼꦕꦫꦶꦮꦶꦱ꧀꧈ꦔꦤ꧀ꦝꦂꦲꦤ꧀ꦝꦂꦲꦔꦤ꧀ꦝꦸꦏꦸꦂ꧈ꦏꦤ꧀ꦝꦤꦺꦤꦺꦴꦫꦏꦥꦿꦃ꧈ꦱꦪꦲꦺꦭꦺꦴꦏ꧀ꦲꦭꦺꦴꦁꦏꦭꦺꦴꦁꦏꦔꦤ꧀ꦤꦶꦥꦸꦤ꧀꧈ꦱꦶꦮꦱꦶꦱ꧀ꦮꦱ꧀ꦏꦶꦛꦔꦭꦃ꧈ꦔꦭꦶꦁꦔꦶꦩꦫꦁꦱꦶꦥꦶꦁꦒꦶꦁ꧉
4 Si pěngung nora nglěgewa / sangsayarda dènira cěcariwis / ngandhar-andhar angandhukur / kandhane nora kaprah / saya elok alăngka longkanganipun / si wasis waskitha ngalah / ngalingi marang si pingging //
4 (sementara) Si dungu tidak menyadari, Bualannya semakin menjadi jadi, ngelantur bicara yang tidak-tidak, Bicaranya tidak masuk akal, makin aneh tak ada jedanya. Lain halnya, Si Pandai cermat dan mengalah, Menutupi aib si bodoh./
ꦩꦁꦏꦺꦴꦤꦺꦴꦔꦺꦭ꧀ꦩꦸꦏꦁꦚꦠ꧈ꦱꦚꦠꦤꦺꦩꦸꦁꦮꦺꦃꦉꦱꦼꦥ꧀ꦥꦶꦁꦲꦠꦶ꧈ꦧꦸꦔꦃꦲꦶꦔꦫꦤꦤ꧀ꦕꦸꦧ꧀ꦭꦸꦏ꧀꧈ꦱꦸꦏꦺꦁꦠꦾꦱ꧀ꦪꦺꦤ꧀ꦢꦺꦤ꧀ꦲꦶꦤ꧈ꦤꦺꦴꦫꦏꦪꦱꦶꦥꦸꦁꦒꦸꦁꦲꦁꦒꦸꦁꦒꦸꦩꦸꦁꦒꦸꦁ꧈ꦲꦸꦒꦸꦔꦤ꧀ꦱꦢꦶꦤꦢꦶꦤ꧈ꦲꦗꦩꦁꦏꦺꦴꦤꦺꦴꦮꦺꦴꦁꦲꦸꦫꦶꦥ꧀꧉
5 Mangkono ngèlmu kang nyata / sanyatane mung wèh rěsěping ati / bungah ingaranan cubluk / sukèng tyas yèn dèn ina / nora kaya si punggung anggung gumunggung / ugungan sadina-dina / aja mangkono wong urip //
5 Demikianlah ilmu yang nyata, Senyatanya memberikan ketentraman hati, Tidak merana dibilang bodoh, Tetap gembira jika dihina Tidak seperti si dungu yang selalu sombong, Ingin dipuji setiap hari. Janganlah begitu caranya orang hidup.
ꦲꦸꦫꦶꦥ꧀ꦥꦺꦱꦥꦶꦱꦤ꧀ꦫꦸꦱꦏ꧀꧈ꦤꦺꦴꦫꦩꦸꦭꦸꦂꦤꦭꦂꦫꦺꦠꦶꦁꦱꦭꦸꦮꦶꦂ꧈ꦏꦢꦶꦠꦒꦸꦮꦏꦁꦱꦶꦫꦸꦁ꧈ꦱꦶꦤꦼꦫꦁꦲꦶꦁꦩꦫꦸꦠ꧈ꦒꦸꦩꦉꦁꦒꦼꦁꦲꦁꦒꦼꦉꦁꦲꦁꦒꦸꦁꦒꦸꦩꦿꦸꦁꦒꦸꦁ꧈ꦥꦶꦤ꧀ꦝꦥꦝꦤꦺꦱꦶꦩꦸꦝ꧈ꦥꦿꦤ꧀ꦢꦺꦤꦺꦥꦏ꧀ꦱꦏꦸꦩꦏꦶ꧉
6 Uripe sapisan rusak / nora mulur nalare ting saluwir / kadi ta guwa kang sirung / siněrang ing maruta / gumarěnggěng anggěrěng anggung gumrunggung / pindha padhane si mudha / prandene paksa kumaki //
6 Hidup sekali saja berantakan, Tidak berkembang, pola pikirnya carut marut. Umpama goa gelap menyeramkan, Dihembus angin, Suaranya gemuruh menggeram, berdengung Seperti halnya watak anak muda masih pula berlagak congkak.
ꦏꦶꦏꦶꦱ꧀ꦱꦤꦺꦩꦸꦁꦱꦥꦭ꧈ꦥꦭꦪꦸꦤꦺꦔꦤ꧀ꦢꦼꦭ꧀ꦏꦼꦤ꧀ꦪꦪꦃꦮꦶꦧꦶ꧈ꦧꦁꦏꦶꦠ꧀ꦠꦸꦂꦧꦁꦱꦤꦶꦁꦭꦸꦲꦸꦂ꧈ꦭꦃꦲꦶꦪꦲꦶꦁꦏꦁꦫꦩ꧈ꦧꦭꦶꦏ꧀ꦱꦶꦫꦱꦫꦮꦸꦁꦔꦤ꧀ꦧꦲꦺꦢꦸꦫꦸꦁ꧈ꦩꦿꦶꦁꦠꦠꦤꦶꦁꦠꦠꦏꦿꦩ꧈ꦒꦺꦴꦤ꧀ꦲꦁꦒꦺꦴꦤ꧀ꦲꦒꦩꦱꦸꦏ꧀ꦕꦶ꧉
7 Kikisane mung sapala / palayune ngandělkěn yayah wibi / bangkit tur bangsaning luhur / lah iya ingkang rama / balik sira sarawungan bae durung / mring tataning tata krama / gon-anggon agama sukci //
7 Tujuan hidupnya begitu rendah, Maunya mengandalkan orang tuanya, Yang terpandang serta bangsawan Itu kan ayahmu ! Sedangkan kamu kenal saja belum, akan hakikatnya tatakrama dalam ajaran yang suci.
ꦱꦺꦴꦕꦤꦶꦁꦗꦶꦮꦁꦒꦤꦶꦫ꧈ꦗꦼꦂꦏꦠꦫꦭꦩꦸꦤ꧀ꦥꦺꦴꦕꦥꦤ꧀ꦥꦱ꧀ꦛꦶ꧈ꦭꦸꦩꦸꦃꦲꦱꦺꦴꦂꦏꦸꦢꦸꦲꦸꦁꦒꦸꦭ꧀꧈ꦱꦸꦩꦸꦔꦃꦱꦼꦱꦺꦴꦔꦂꦫꦤ꧀꧈ꦪꦺꦤ꧀ꦩꦁꦏꦤꦏꦼꦤꦲꦶꦔꦫꦤ꧀ꦏꦠꦸꦁꦏꦸꦭ꧀꧈ꦏꦉꦩ꧀ꦲꦶꦁꦫꦺꦃꦏꦥꦿꦮꦶꦫꦤ꧀꧈ꦤꦺꦴꦫꦲꦺꦤꦏ꧀ꦲꦶꦏꦸꦏꦏꦶ꧉
8 Socaning jiwangganira / jěr katara lamun pocapan pasthi / lumuh asor kudu unggul / sumungah sěsongaran / yèn mangkana kěna ingaran katungkul / karěm ing rèh kaprawiran / nora enak iku kaki //
8 Cerminan dari dalam jiwa raga mu, Nampak jelas walau tutur kata halus, Sifat pantang kalah maunya menang sendiri Sombong besar mulut, Bila demikian itu, disebut orang yang terlena, Puas diri berlagak tinggi Tidak baik itu nak !
ꦏꦼꦏꦼꦫꦤ꧀ꦤꦺꦔꦺꦭ꧀ꦩꦸꦏꦫꦁ꧈ꦏꦼꦏꦫꦁꦔꦤ꧀ꦱꦏꦶꦁꦧꦁꦱꦤꦶꦁꦒꦲꦶꦧ꧀꧈ꦲꦶꦏꦸꦧꦺꦴꦫꦺꦃꦥꦩꦶꦤꦶꦥꦸꦤ꧀꧈ꦠꦤ꧀ꦲꦸꦩꦱꦸꦏ꧀ꦫꦶꦁꦗꦱꦢ꧀꧈ꦲꦩꦸꦁꦲꦤꦺꦁꦱꦗꦧꦤꦶꦁꦢꦒꦶꦁꦏꦸꦭꦸꦥ꧀꧈ꦪꦺꦤ꧀ꦏꦥꦼꦁꦏꦺꦴꦏ꧀ꦥꦚ꧀ꦕꦧꦪ꧈ꦲꦸꦧꦪꦤꦺꦧꦭꦺꦚ꧀ꦗꦤꦶ꧉
9 Kěkěrane ngèlmu karang / kěkarangan saking bangsaning gaib / iku borèh paminipun / tan umasuk ring jasad / amung anèng sajabaning daging kulup / yèn kapěngkok păncabaya / ubayane balenjani //
9 Di dalam ilmu yang dikarang-karang (sihir/rekayasa), Rekayasa dari hal-hal gaib, Itu umpama bedak. Tidak meresap ke dalam jasad, Hanya ada di kulitnya saja nak, Bila terbentur marabahaya, bisanya menghindari.
꧑꧐ ꦩꦂꦩꦲꦶꦁꦱꦧꦶꦱꦧꦶꦱ꧈ꦧꦼꦧꦱꦤ꧀ꦤꦺꦩꦸꦫꦶꦲꦠꦾꦱ꧀ꦧꦱꦸꦏꦶ꧈ꦥꦸꦫꦸꦲꦶꦠꦲꦏꦁꦥꦠꦸꦠ꧀꧈ꦭꦤ꧀ꦠꦥꦶꦁꦲꦁꦒꦤ꧀ꦤꦶꦫ꧈ꦲꦤꦲꦸꦒꦲꦁꦒꦼꦂꦲꦸꦒꦼꦂꦫꦶꦁꦏꦥꦿꦧꦸꦤ꧀꧈ꦲꦧꦺꦴꦤ꧀ꦲꦧꦺꦴꦤ꧀ꦤꦶꦁꦥꦤꦼꦩ꧀ꦧꦃ꧈ꦏꦁꦏꦁꦒꦺꦴꦲꦶꦁꦱꦶꦪꦁꦫꦠꦿꦶ꧉
10 Marma ing sabisa-bisa / běbasane muriha tyas basuki / puruhitaa kang patut / lan taping angganira / ana uga anggěr ugěring kaprabun / abon-aboning paněmbah / kang kanggo ing siyang ratri //
10 Karena itu sebisa-bisanya, Upayakan selalu berhati baik, Bergurulah secara tepat, Yang sesuai dengan dirimu, Ada juga peraturan dan pedoman bernegara, Menjadi syarat bagi yang berbakti, yang berlaku siang malam.
꧑꧑ ꦲꦶꦏꦸꦏꦏꦶꦠꦏꦺꦴꦏ꧀ꦏꦺꦼꦤ꧀ꦤ꧈ꦩꦫꦁꦥꦫꦱꦂꦗꦤꦏꦁꦩꦂꦠꦥꦶ꧈ꦩꦿꦶꦁꦠꦥꦏ꧀ꦏꦶꦁꦠꦼꦥꦠꦸꦭꦸꦱ꧀꧈ꦏꦸꦮꦮꦤꦲꦼꦤ꧀ꦲꦮ꧈ꦮꦿꦸꦲꦤ꧀ꦤꦶꦫꦩꦸꦁꦒꦸꦃꦱꦚꦠꦤꦶꦁꦔꦺꦭ꧀ꦩꦸ꧈ꦠꦤ꧀ꦥꦱ꧀ꦛꦶꦤꦺꦁꦗꦤ꧀ꦩꦮꦽꦝ꧈ꦠꦸꦮꦶꦤ꧀ꦤꦺꦁꦗꦤ꧀ꦩꦠꦫꦸꦤꦶ꧉
11 Iku kaki takokěna / marang para sarjana kang martapi / mring tapaking těpa tulus / kuwawa nahěn hawa / wruhanira mungguh sanyataning ngèlmu / tan pasthi nèng janma wrědha / tuwin nèng janma taruni //
11 Itulah nak, tanyakan Kepada para sarjana yang menimba ilmu, Kepada jejak hidup para suri tauladan yang benar, dapat menahan hawa nafsu, Pengetahuanmu adalah senyatanya ilmu, Yang tidak harus dikuasai orang sepuh, Bisa juga bagi yang muda atau miskin, nak !
꧑꧒ ꦱꦥꦤ꧀ꦠꦸꦏ꧀ꦮꦲꦾꦸꦤꦶꦁꦄꦭ꧀ꦭꦃ꧈ꦒꦾꦢꦸꦩꦶꦭꦃꦩꦔꦺꦴꦭꦃꦔꦺꦭ꧀ꦩꦸꦧꦁꦏꦶꦠ꧀꧈ꦧꦁꦏꦶꦠ꧀ꦩꦶꦏꦠ꧀ꦫꦺꦃꦩꦔꦸꦏꦸꦠ꧀꧈ꦏꦸꦏꦸꦠꦤ꧀ꦤꦶꦁꦗꦶꦮꦁꦒ꧈ꦪꦺꦤ꧀ꦩꦁꦏꦺꦴꦤꦺꦴꦏꦼꦤꦱꦶꦤꦼꦧꦸꦠ꧀ꦮꦺꦴꦁꦱꦼꦥꦸꦃ꧈ꦭꦶꦫꦶꦁꦱꦼꦥꦸꦃꦱꦼꦥꦶꦲꦮ꧈ꦲꦮꦱ꧀ꦫꦺꦴꦫꦺꦴꦤꦶꦁꦲꦠꦸꦁꦒꦶꦭ꧀꧉
12 Sapantuk wahyuning Allah / gya dumilah mangolah ngèlmu bangkit / bangkit mikat rèh mangukut / kukutaning jiwangga / yèn mangkono kěna siněbut wong sěpuh / liring sěpuh sěpi hawa / awas roroning atunggil //
12 Siapapun yang menerima wahyu Tuhan, Dengan cermat mencerna ilmu tinggi, Mampu menguasai ilmu kasampurnan, Kesempurnaan jiwa raga, Bila demikian pantas disebut “orang tua”. Arti “orang tua” adalah tidak dikuasai hawa nafsu, Paham akan dwi tunggal (menyatunya sukma dengan Tuhan)
꧑꧓ ꦠꦤ꧀ꦱꦩꦂꦥꦩꦺꦴꦂꦫꦶꦁꦱꦸꦏ꧀ꦱ꧀ꦩ꧈ꦱꦶꦤꦸꦏ꧀ꦱ꧀ꦩꦪꦮꦶꦤꦲꦾꦲꦶꦁꦲꦱꦼꦥꦶ꧈ꦱꦶꦤꦶꦩ꧀ꦥꦼꦤ꧀ꦠꦊꦁꦔꦶꦁꦏꦭ꧀ꦧꦸ꧈ꦥꦩ꧀ꦧꦸꦏꦤꦶꦁꦮꦫꦤ꧈ꦠꦂꦭꦺꦤ꧀ꦱꦏꦶꦁꦭꦶꦪꦼꦥ꧀ꦭꦪꦥ꧀ꦥꦶꦁꦲꦭꦸꦪꦸꦥ꧀꧈ꦥꦶꦤ꧀ꦝꦥꦼꦱꦠ꧀ꦠꦶꦁꦱꦸꦥꦼꦤ꧈ꦱꦸꦩꦸꦱꦸꦥ꧀ꦲꦶꦁꦫꦱꦗꦠꦶ꧉
13 tan samar pamoring suksma / sinuksmaya winahya ing asěpi / sinimpěn tělěnging kalbu / pambukaning warana / tarlèn saking liyěp layaping aluyup / pindha pěsating supěna / sumusup ing rasa jati //
13 Tidak lah samar sukma menyatu, meresap terpatri dalam keheningan semadi, Diendapkan dalam lubuk hati menjadi pembuka tabir, berawal dari keadaan antara sadar dan tiada, Seperti terlepasnya mimpi Merasuknya rasa yang sejati.
꧑꧔ ꦱꦗꦠꦶꦤꦺꦏꦁꦩꦁꦏꦤ꧈ꦮꦸꦱ꧀ꦏꦏꦼꦤꦤ꧀ꦤꦸꦒꦿꦲꦤꦶꦁꦲꦾꦁꦮꦶꦝꦶ꧈ꦧꦭꦶꦲꦭꦩ꧀ꦩꦶꦁꦲꦱꦸꦮꦸꦁ꧈ꦠꦤ꧀ꦏꦉꦩ꧀ꦏꦫꦩꦺꦪꦤ꧀꧈ꦲꦶꦁꦏꦁꦱꦶꦥꦠ꧀ꦮꦶꦱꦺꦱꦮꦶꦤꦶꦱꦺꦱꦮꦸꦱ꧀꧈ꦩꦸꦭꦶꦃꦩꦸꦭꦩꦸꦭꦤꦶꦫ꧈ꦩꦸꦭꦤꦺꦮꦺꦴꦁꦲꦤꦺꦴꦩ꧀ꦱꦩꦶ꧉
14 sajatine kang mangkana / wus kakěnan nugrahaning Hyang Widhi / bali alaming asuwung / tan karěm karamean / ingkang sipat wisesa-winisesa wus / mulih mula-mulanira / mulane wong anom sami //
14 Sebenarnya keadaan itu merupakan anugrah Tuhan, Kembali kepada kekosongan, tidak mengumbar nafsu duniawi, yang bersifat kuasa menguasai. Kembali ke asal muasalmu Oleh karena itu, wahai anak muda sekalian.

Tinggalkan Balasan

Alamat email Anda tidak akan dipublikasikan. Ruas yang wajib ditandai *